Παρασκευή 29 Μαΐου 2009

ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΕΝΟΣ ΒΛΑΧΟΥ ΑΠ'ΤΗ ΛΑΙΣΤΑ

Όταν πρωτοήρθα στη Λάϊστα ( γύρω στα 1980) ,οι ντόπιοι ( βλάχοι οι περισσότεροι) όταν άκουσαν Μπέζας όλοι τους είχαν να πουν και από μια ιστορία.

Άμα ανέβεις απάνω στα βουνά θα δεις το όνομα Μπέζας πολλές φορές γραμμένο με τσεκούρι πάνω στα έλατα μου είπε o μπάρμπα –Γιώργης.

Ενώ υπήρχαν διαφορετικές εκτιμήσεις για το που είχαμε στημένα τα κονάκια ,στη «τσούκα ρόσια»; (κόκκινη κορυφή) ή στη «πάντια ατσά μάρα»; (μεγάλη πεδιάδα) Όλοι τους συμφωνούσαν ότι : «ντι καένιγι αλ’ Μπέζα στι σκάπε ντουμουτζαέλου». (από τα σκυλιά τού Μπέζα να σε φυλάξει ο Θεός)

Εδώ λοιπόν είναι οι ρίζες μας.

Όταν ο γενάρχης Μπέζας με τα δυο αρσενικά παιδιά του τον Πήλιο και τον Γιαννάκη και τα οκτώ αρσενικά εγγόνια του (Τάκε ,Γιαννάκη και Ηλία ) του Πήλιου και (Τόλη, Πηλιώκα, Ζήκα, Κουτέλη και Τούσια ) του Γιαννάκη γύρω στα 1800,έστηναν τα κονάκια τους όπου έβρισκαν βοσκές για τα χιλιάδες γιδοπρόβατά τους.

Το δικό μου κλαδί είναι ο Τάκε που ένα από τα τέσσερα αγόρια του(Τούσιας,Κώστας,Νικολάκης,Τσίλες) ο Κώστας είναι ο παππούς μου.

.

Αυτά τα βλαχοχώρια Λάιστα ,Βοβούσα, Ελατοχώρι, Δίστρατο, Άρματα , Πάδες, Παλιοσέλι, Ζγκαρμπάνι, Κεράσοβο, Επταχώρι, Πεντάλοφο, Φούρκα και Σαμαρίνα που βρίσκονται στο δυτικό μισό τρίγωνο (Κόνιτσας –Μετσόβου – Γρεβενών) βρίσκονται γραμμένα στις ταυτότητες των παππούδων και των πατεράδων μας σαν «τόπος γεννήσεως», μα πιο πολύ μέσ’ την καρδιά τους.

Έτσι έφτιαξα στη Λάϊστα ένα μικρό καταφύγιο σαν ορμητήριο για τα βουνά και τα λαγκάδια της Πίνδου.

Για να γνωρίσουμε κι’εμείς τα μέρη που για πάνω από διακόσια χρόνια έχουν περπατήσει σπιθαμή προς σπιθαμή οι παππούδες μας .

Να ξαναζωντανέψουμε τις ιστορίες που μας έχουν διηγηθεί .

Και να ξαποστάσουμε πίνοντας γάργαρο νερό από τις βρυσούλες που από αυτούς έχουν φτιαχτεί.κ.ΜΠΕΖΑΣ

2 σχόλια:

  1. ευχαριστώ φίλε μου για την ανάρτηση του παραπάνω κειμένου,αλλά και για όλες τίς πληροφορίες που βρίσκουμε στην όμορφη ιστοσελίδα σου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ο πρόεδρος του Ορειβατικού Συλλόγου Λάϊστας Γιώργος Μυλωνάς, μου ζήτησε να φροντίσω για την καταγραφή, την σήμανση και τον καθαρισμό των ορειβατικών μονοπατιών της Λάϊστας. Μαζί με τον Ρούλη και τον Ηλία αναλάβαμε με χαρά αυτό το έργο. Η προσπάθεια στην πράξη θα ξεκινήσει το τριήμερο του Αγίου πνεύματος, μέχρι τότε όμως θα ήθελα απο φίλους της Λάϊστας να καταθέσουν ιδέες και τρόπους για να φέρουμε σε πέρας το δύσκολο αυτό έργο και να ομορφήνουμε την Λάϊστα. ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Tραγούδια για τη Λάιστα

Με το παράπονο , που σέρνεις στα βιολιά σου,
τις ομορφιές , τ'αθάνατα τραγούδια ,
δεμένη πια κρατάς τη σκόρπια τη γενιά σου
και την τραβάς , μελίσσι στα λουλούδια.
Ποάλας Γεώργιος
Λάιστα, της Πίνδου, η ζωγραφιά η πανωραία κόρη
νεράιδά μου καμαρωτή σε όλο το Ζαγόρι.
Πάνος Αθανάσιος

Aναφορές για Λάιστα και Παλαιοχώρι Λάιστας από διάφορες πηγές

Lajsta (Laka) [Αυστριακός Χάρτης 1914]. Λάιστα ή Λάιτσα [Χάρτης Κοντογόνη 1912]. Laysta: 230 οικογένειες Βλάχων [Pouqueville 1826 I, 209]. Laista: το μεγαλύτερο χωριό στο Ζαγόρι, με 200 σπίτια [Leake 1835 IV, 167]. Λάιστα: αλβανικό όνομα, περιοχή του Ζαγορίου, μεταξύ των πηγών Αώου και Ινάχου, 155 χριστιανικές οικογένειες, 257 στέφανα, εκκλησία Ιωαννίνων, γλώσσα Βλαχική και Ελληνική [Αραβαντινός 1856 Β, 333]. Λάιστα: βλαχοχώρι με 364 οικογένειες / 1.800 κατοίκους [Λαμπρίδης, 84]. Lake: ρουμάνικο χωριό με 500 οικογένειες [Picot 1875, 36]. Λάιστα: βλάχικο χωριό [Κρυστάλλης 1891, 60-61]. Laista (Laka): στο βόρειο Ζαγόρι, τρεις και μισή ώρες από τη Vovusa, 450 σπίτια, 2.250 Αρομούνοι [Weigand 1895, 315]. Λάιστα: περιοχή Ζαγορίου, 267 κουτσοβλαχικές οικογένειες [Αραβαντινός 1905, 49]. Laista (Laca): σχολείο αρρένων, 5.900 Βλάχοι [Papahagi 1905, 148]. Λάιστα: επαρχίας Ιωαννίνων, 364 ελληνοβλαχικές οικογένειες [Πατριαρχείο 1906, μστ΄]. Λαΐστα: υποδιοικήσεως και νομού Ιωαννίνων, 892 κάτοικοι [Απαρίθμησις 1913]. Laka ή Laista: Βλαχοχώρι με 400 σπίτια [Wace - Thompson 1914, 199]. Λάιστα: Λαΐστης Ιωαννίνων, 539 κάτοικοι [Λεξικόν Συνοικισμών 1923, 60]. Λάιστα: Επαρχία Δωδώνης, διάταγμα 7/8/1919 (Φ.Ε.Κ. 184/1919) [Αρχεία Δρακάκη - Κούνδουρου 1939, 455]. Λάιστα: Λαΐστης Δωδώνης, 120 κάτοικοι, υψόμετρο 1.020 [Λεξικόν Οικισμών 1974, 255]. Λάιστα ή Λάκκα: βλαχοχώρι στο Βλαχοζάγορο [Κουκούδης, 153, 163, 188]. Λάιστα: δήμου Τύμφης, νομού Ιωαννίνων, κάτοικοι 96 [Λεξικό Σταματελάτου 2001, 409]. Paljohori [Αυστριακός Χάρτης 1914]. Παληοχώρι Λαΐστης [Χάρτης Κοντογόνη 1912]. Παλιοχώρι Λάιστας: ελληνικό όνομα, περιοχή του Ζαγορίου, μεταξύ των πηγών Αώου και Ινάχου, 20 χριστιανικές οικογένειες, 41 στέφανα, εκκλησία Ιωαννίνων, γλώσσα Βλαχική και Ελληνική [Αραβαντινός 1856 Β, 333]. Παλαιοχώρι Λαΐστας: βλαχοχώρι με 58 οικογένειες / 180 κατοίκους [Λαμπρίδης, 84]. Παληοχώρι Λαΐστης: βλάχικο χωριό [Κρυστάλλης 1891, 60-61]. Paljochori: στο βόρειο Ζαγόρι, δύο ώρες ανατολικά από τη Lešnitsa, 100 σπίτια, 500 Αρομούνοι [Weigand 1895, 315]. Παληοχώρι Λάιστας: περιοχή Ζαγορίου, 51 κουτσοβλαχικές οικογένειες [Αραβαντινός 1905, 49]. Paliohori: 650 Βλάχοι [Papahagi 1905, 148]. Παλαιοχώρι Λαΐστης: επαρχίας Ιωαννίνων, 159 ελληνοβλαχικές οικογένειες [Πατριαρχείο 1906, μστ΄]. Παλαιοχώρι Λαΐστης: υποδιοικήσεως και νομού Ιωαννίνων, 90 κάτοικοι [Απαρίθμησις 1913]. Paliohori: Βλάχικο χωριό που έκαψε η συμμορία του Λεωνίδα και του Νταβέλη. Απέμειναν όρθια 27 σπίτια [Wace - Thompson 1914, 200-201]. Παλαιοχώρι Λαΐστης: Λαΐστης Ιωαννίνων, 50 κάτοικοι [Λεξικόν Συνοικισμών 1923, 88]. Παλαιοχώρι Λαΐστης: Επαρχία Δωδώνης, διάταγμα 7/8/1919 (Φ.Ε.Κ. 184/1919) [Αρχεία Δρακάκη - Κούνδουρου 1939, 455]. Παλιοχώρι Λάιστας: βλαχοχώρι στο Βλαχοζάγορο [Κουκούδης, 153].